استخوان بندی بازار همدان از سراها ، عناصر مذهبی- فرهنگی، راسته ها ومعابرشطرنجی پدید آمده است که جهت محورهای عمده آن از شمال غربی به جنوب شرقی است. این امتداد در بافت و مسیر ورود و اتصال به شبکه شهر در این راستا ، نطفه اولیه بازار را بارز می کند.
اواخر دوران قاجار مصادف با یک دوره از رونق یافتن تجارت در همدان  بود .به همین سبب بخشهای مسکونی مجاور بازار به مراکز تجاری جدید تبدیل شدند از جمله کاروانسرای دکتر مطلب و بانک می توان اشاره کرد.
در دوران پهلوی با احداث خیابانهای جدید بازار محدود به خیابانهای شورین ،اکباتان،باباطاهروکمی در مجاورت خیابان باباطاهر شد.خیابانها با گذر از روی  بازار شبکه ارتباطی آن را دچار مشکل کردند.
امروزه دسترسی به بازار از طریق سه خیابان مذکور و نیز میدان مرکزی شهر تامین میشود.ارتباطی داخلی نیز به وسیله شاخه اصلی و فرعی صورت مگیرد که از کیفیت نا مطلوبی برخوردار است.
و....
 
فهرست مطالب :
شبکه کالبد کهن شهر همدان قبل از خیابان کشیها
بافت کهن شهر همدان
راههای منتهی به همدان
راههای تجاری مهم در گذشته و موقعیت شهر همدان
بازار همدان
جهت گیری بازار همدان
کالبد بازار کهن در شهر همدان
پلان بام بافت بازار همدان
راسته ها
راسته های سرپوشیده
شکل کلی گذر
کاروانسرا
سرا
سراهای همدان
مقایسه شکلی سراها
سرای حاج صفر خانی
تحلیل سرا
بررسی شکلی سرا
ورودی ها
سیرکولاسیون  فضاها
کاربری ها
کاربری ها
مقاطع و نماها
پوشش سقف در سرای صفرخانی
ورودی از راسته یهودی ها
راسته یهودی ها
پوشش بام ایزوگام
سرای نو
تحلیل سرا
بررسی شکلی سرا
ورودی ها
سیرکولاسیون  فضاها
کاربری ها
مقاطع و نماها
ورودی از راسته یهودی ها
ورودی از راسته پیغمبر
بررسی تناسبات سردر ورودی سرای نو
پوشش سقف در سرای نو